منو
عطر ترکیبی از اسانسها یا ترکیبات معطر و خوشبو، مواد تثبیتکننده و حلالها هست که عموماً به شکل مایع بوده و برای معطر سازی و خوشبو سازی بدن انسان، لباسها، محلهای زندگی، غذاها، اشیا، و حیوانات مورداستفاده قرار میگیرد. مواد اولیه عطر از طریق استخراج از منابع گیاهی، حیوانی یا از روشهای تولید مصنوعی مواد شیمیایی تهیه میشود.
در بررسی و حفاریهای که باستان شناسان کاوش کردهاند مشخصشده است که عطرها در زمانهای بسیار قدیم و در برخی از تمدنهای اول وجود داشتهاند. در اواخر قرن 19 و با تولید مواد مصنوعی خوشبوکننده و معطر مثل وانیلین و کومارین عطرسازی مدرن آغاز شد.
در سال ۲۰۱۸ بازار جهانی عطر و ادکلن ۳۱٫۴ میلیارد دلار ارزشگذاری شده است و پیشبینی میشود از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ با نرخ رشد مرکب سالانه ۳٫۹٪ افزایشیافته و به ۴۰٫۹ میلیارد دلار در سال برسد.
عطرسازی در زمانهای باستان از مصر و بینالنهرین آغاز شد و در ایران و روم باستان گسترشیافته است. نخستین شیمیدان شناختهشده در دنیا زنی بهنام تاپوتی است، یک عطر ساز که طبق لوحههای خط میخی در هزاره دوم قبل از میلاد در بینالنهرین زندگی میکرده است.
او انواع گلها و روغنها را با سایر مواد معطر چند بار متوالی تقطیر کرده تا عطر دلخواه را ایجاد کند. باستان شناسان در سال ۲۰۰۵ آنچه گمان میرود قدیمیترین عطر جهان باشد را در شهر پیرگوس واقع در قبرس کشف کردند. قدمت این عطرها به بیش از ۴٫۰۰۰ سال برمیگردد.
حداقل 60 دستگاه تقطیر، قیف،بطری و انواع ظروف برای مخلوط کردن و تولید عطر در این مجموعه وجود دارد. مردم در زمانهای قدیم با بهکارگیری انواع گیاهان و ادویهجاتی مانند، گشنیز، بادام، گل تلفونی(از نوع سبز)
انواع گلها و رزین مخروطیان عطر تولید میکردند.
در کاوشهای باستانشناسی در تپه سیلک کاشان بهجز ظروف سفالین، بعضی تُنگهای کوچک که از مرمر ساخته شدند گویا این هستند که مخصوص نگهداری عطر در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد بودند، و همچنین مقداری آینه مسی که برای آرایش استفاده میشده پیداشده است.
در سده نهم میلادی ابویوسف کندی شیمیدان عرب، کتابی دربارهٔ عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نگاشته است. این کتاب حاوی بیش از صد دستور برای تولید روغنهای معطر، مرهمها، انواع عرقهای گیاهی و جایگزینهایی برای داروهای گرانقیمت است. بهعلاوه در این کتاب ۱۰۷ دستورالعمل برای عطرسازی و تولید تجهیزات مربوط، ازجمله انبیق، تعریفشده است.
ابنسینا دانشمند ایرانی فرایند عصارهگیری از گلها با استفاده از روش تقطیر را که امروزه بهطور مرسوم استفاده میشود معرفی کرد. اولین تجربه او با گل رز بوده است. از زمان این کشف، عطر از ترکیبی از گیاهان روغنها یا گلبرگهای خرد و ریز شده که یک ترکیب قوی معطر و خوشبو را به وجود میآورند تهیه میشود . ازاینرو گلاب بلافاصله در بین مردم معروف شد. مواد اولیه و فنآوری تقطیر در کشورهای شرقی به شکل چشمگیری صنعت عطرسازی و پیشرفتهای علمی بهخصوص در علم شیمی را در غرب تحت تأثیر قرار دادهاند.
غلظت شیشه اصلی ادوکلن
محصولاتی که بهنام انواع عطر شناخته میشوند تنها در میزان غِلظت مواد اولیهٔ معطر در حلال آنکه میتواند شامل اتانول یا ترکیبی از آب و اتانول باشد متفاوت هستند. پخش بو و ماندگاری عطر بر اساس غلظت، شدت و طول عمر ترکیبات معطر (اسانس طبیعی / مواد اولیهٔ مصنوعی) مورداستفاده در آن است: هرچقدر درصد ترکیبات معطر بیشتر میشود، شدت و زمان ماندگاری آن زیادتر میشود.استانداردهایی که برای توصیف غِلظت تقریبی یک عطر با استفاده از درصد و یا حجم روغن معطر در آن، استفاده میشود معمولاً نامشخص و نامعلوم هستند. فهرستی از عبارات معمول به شرح زیر ارائهشده است:
• پودر عطر شامل ۳۱٪ اسانس عطری در پودر تالک آرایشی بدون وجود الکل است.
• عطر یا perfume با غلظتی بین ۳۰–۴۰٪ از مواد معطر؛ غلیظترین، خالصترین، ماندگارترین و درعینحال گرانترین نوع عطر است.
• اسپریت دو پرفیوم یا ESdP شامل ۱۵–۳۰٪ مواد معطر، یک ترکیب که بهندرت بین عصاره عطر و ادوپرفیوم استفاده میشود.
• ادو پرفیوم یا EdP به معنای «مایع عطر» با غلظتی در حدود ۱۰–۲۰٪ مرسومترین نوع عطر است که ماندگاری مناسبی دارد و به گرانی عطر هم نیست. این نوع عطر را با نام (millésime) نیز نشان میدهند.
• اُدوتویلت یا EdT بهمعنی «مایع آرایش» در حدود ۸–۱۶٪ غلظت داشته و بوی ملایمی دارد که ماندگاری زیادی هم ندارد و برای تمدید بوی آن باید چندین بار در طول روز از آن استفاده شود.
• ادوکلن یا EdC، به معنای «مایع کلن» با غلظتی در حدود ۳–۶٪ از مواد معطر قابل ذکر است که عبارت Original Eau de Cologne یک عبارت تجاری ثبت شدهاست.
• پرفیوم میست با غلظت ۳–۸٪ مواد معطر در حلال غیرالکلی.
• اسپلش و افترشیو (EdS) با ۱–۳٪ غلظت مواد معطر.
روش تهیه مواد معطر
بیش از اینکه عطرها از ترکیبات مواد معطر تولید شوند، باید مواد معطری که در تولید عطر به کارگرفته میشوند، تهیه شوند. مواد معطر مصنوعی از راه واکنش های موجود در شیمی آلی تولید شده، بهدست میآیند.
مواد معطری که از منابع طبیعی بهدست می آیند، از طریق روش های استخراج گوناگون مواد خام استخراج میشوند. حاصل این استخراج بسته به مقدار موم در مواد استخراج شده اسانس، کُنکریت، ابسولوت یا کره خوانده میشوند.
تمام این روش ها تا مقداری بوی ترکیبات معطر استخراج شده از مواد اولیه را دگرگون میکنند.
این مسئله به دلیل استفاده از گرما، حلالهای قوی یا تأثیر اکسیژن در فرایند استخراج میباشد که ترکیبات معطر را از حالت طبیعی خود خارج میکند. این روند ویژگی های بویایی مواد را دگرگون کرده یا بهطور کامل آن را بدون بو میسازد.
چرخ رایحه
چرخ رایحه روش جدیدی است که در سال ۱۹۸۳ توسط مایکل ادواردز که یک مشاور در صنعت عطر شناخته میشود بهوجودآمد. از این روش به طور وسیعی در خرده فروشی و در صنعت عطر استفاده میشود. این روش برای آسانتر کردن دسته بندی و نامگذاری عطرها و همچنین نشان دادن ارتباط بین هر یک از کلاس های منحصر به فرد ساخته شده است.
در طبقهبندی سال ۱۹۸۳ پنج خانواده استاندارد از گل، شرقی، چوبی، آروماتیک و تازه تشکیل شده است. چهار خانواده نخست اغلب کلاسیک و سنتی هستند. اما آخرین گروه تشکیل شده از رایحه جدید، روشن و تمیز مرکبات و رایحه اقیانوسی است که با توجه به توسعه و پیشرفت در تکنولوژی عطر بهوجودآمدهاند. هر یک از این خانواده ها به زیر گروههایی تقسیم شده اند.
